Cục máu đông, hay còn gọi là huyết khối, là một khối máu đặc hình thành trong lòng mạch máu. Nó có thể xuất hiện ở cả động mạch (chở máu từ tim đi) và tĩnh mạch (chở máu về tim).
Mục đích
Cục máu đông đóng vai trò quan trọng trong việc cầm máu khi cơ thể bị thương. Khi mạch máu bị tổn thương, tiểu cầu và các protein trong máu sẽ kết hợp với nhau để tạo thành cục máu đông, ngăn chặn sự chảy máu quá nhiều.
Nguy cơ
Tuy nhiên, cục máu đông cũng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu chúng hình thành bất thường:
- Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT): Cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch sâu, thường ở chân.
- Thuyên tắc phổi (PE): Cục máu đông từ DVT di chuyển đến phổi, có thể gây tử vong.
- Đột quỵ: Cục máu đông hình thành trong động mạch não, chặn dòng máu lên não.
- Nhồi máu cơ tim: Cục máu đông hình thành trong động mạch vành, chặn dòng máu đến tim.
Nguyên nhân
Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến hình thành cục máu đông, bao gồm:
- Tuổi tác
- Di truyền
- hút thuốc lá
- Béo phì
- Lối sống ít vận động
- Một số bệnh lý như tim mạch, ung thư, v.v.
Dấu hiệu và triệu chứng
Các triệu chứng của cục máu đông có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí hình thành.
Một số dấu hiệu chung bao gồm:
- Đau, sưng, đỏ, nóng tại vị trí có cục máu đông
- Khó thở
- Đau ngực
- Mệt mỏi
- Choáng váng
Cục máu đông trong đột quỵ
Cục máu đông là nguyên nhân chính gây ra hai loại đột quỵ phổ biến nhất, chiếm đến 80% trường hợp.
- Đột quỵ thiếu máu cục bộ: Cục máu đông hình thành trong mạch máu não, ngăn chặn dòng máu chảy đến não.
- Đột quỵ tắc mạch: Cục máu đông hình thành ở nơi khác trong cơ thể (thường là tim) và di chuyển đến não, làm tắc nghẽn mạch máu.
Hình thành cục máu đông
Quá trình đông máu bình thường có thể tạo ra cục máu đông để ngăn chảy máu. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông bất thường, chẳng hạn như:
- Xơ vữa động mạch
- Rối loạn nhịp tim (AFib)
- Tăng huyết áp
- Tiểu đường
- Hút thuốc lá
- Béo phì
Hậu quả của cục máu đông
Cục máu đông trong não có thể gây tổn thương hoặc chết tế bào não, dẫn đến các triệu chứng như:
- Yếu hoặc tê liệt đột ngột ở mặt, cánh tay hoặc chân
- Khó nói hoặc hiểu
- Khó đi lại
- Mù một hoặc cả hai mắt
- Nhức đầu dữ dội
Điều trị cục máu đông
Điều trị đột quỵ do cục máu đông có thể bao gồm:
- Thuốc tan cục máu đông
- Thủ thuật để loại bỏ cục máu đông
- Phục hồi chức năng
Phòng ngừa cục máu đông
Giảm nguy cơ hình thành cục máu đông có thể giúp ngăn ngừa đột quỵ. Một số biện pháp phòng ngừa bao gồm:
- Kiểm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp, cholesterol và lượng đường trong máu
- Bỏ hút thuốc lá
- Duy trì cân nặng hợp lý
- Tập thể dục thường xuyên
- Chế độ ăn uống lành mạnh
Lưu ý:
- Đây chỉ là tóm tắt ngắn gọn về khái niệm cục máu đông.
- Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ.